Computers mogen toch wel boetes uitschrijven?

[Gast RSS-bot]

Boetes voor onverzekerde voertuigen die geautomatiseerd worden opgelegd, zijn niet per se onrechtmatig, meldde de NOS vrijdag. Het Hof Arnhem-Leeuwarden bepaalde dit in vervolg op een arrest waar ik in februari over blogde. Bij een man was geautomatiseerd vastgesteld dat zijn bromfiets onverzekerd zou zijn, waarna een boete door verbalisant ’404040′ werd opgelegd. Omdat dat verwees naar een computer, was dat te weinig om dit te mogen doen. Omdat het OM nu heeft uitgelegd hoe het werkt, mag het wel.

In februari werd de boete voor het onverzekerd zijn van de bromfiets nog afgewezen met het argument dat niet kon worden vastgesteld dat de boete door een bevoegd ambtenaar werd opgelegd. Het systeem kwam niet verder dan “verbalisant 404040″ en dat was de computer van het CJIB.

In reactie daarop komt het OM nu met nadere toelichting. Bevoegd ambtenaren moeten de sanctie opleggen, maar in de wet staat dat de gedraging waar de sanctie op staat, ook “op geautomatiseerde wijze” mogen vaststellen. Dus niet zelf zien maar op een computerfoto. En bij de RDW-verzekeringscontrole werkt dat zo. De computer van de RDW zoekt kentekens na, en als deze niet in het juiste bestand staan dan wordt dit doorgegeven aan het CJIB. Het CJIB verstuurt dan volautomatisch een beschikking.

Mag dat? Eh ja, zegt het Hof enigszins tot mijn verbazing. Er is ergens bij het CJIB een bevoegd ambtenaar aanwezig, maar die beslist niet per geval dat de boete juist is opgelegd. Alleen, dat hoeft niet, zo constateert het Hof nu na de wetsgeschiedenis er nog eens op nageplozen te hebben:

Anderzijds kan uit de totstandkomingsgeschiedenis van artikel 3, tweede lid, WAHV evenmin worden afgeleid dat bij de sanctieoplegging geen gebruikt mag worden gemaakt van de mogelijkheden die de automatisering biedt en dat de aangewezen ambtenaar, nadat op geautomatiseerde wijze een gedraging is vastgesteld, afzonderlijk en individueel moet beslissen of een sanctie wordt opgelegd.

Verder is het zo dat er in de praktijk eerst een tussenstap wordt genomen: je krijgt een brief dat je onverzekerd bent. Reageer je, dan gaat er (zo zegt het CJIB) een mens naar je dossier kijken en wordt dán pas besloten. Door die mens. Zo worden de bijzondere situaties opgevangen.

Vorige keer vroeg ik me af: is het echt wenselijk dat we blijven zitten bij alles handmatig door Bromsnor laten afhandelen, en maar hopen dat die het goed ziet, fair is naar iedereen, nooit vermoeid het verkeerde nummer noteert en vooral altijd netjes blijft werken? Dat gaf veel reacties, met name over de zorg van correct geprogrammeerd zijn van het systeem maar ook de flexibiliteit van de mens: een computer snapt bijzondere gevallen niet.

Aan die zorg komt het systeem tegemoet – je mag piepen en dan kijkt er iemand naar. Dat is een oplossing, maar vereist wel dat de burger de wet kent en weet wat ertegen te doen is. En dat vind ik niet fair – het zou de overheid moeten zijn die weet wat de wet is en geen onjuiste boetes uitschrijft. Bezwaarschriften zouden een uitzondering moeten zijn voor de absoluut niet te voorziene situaties.

Alleen: alles handmatig doen werkt niet meer, met deze aantallen boetes. Dus hoe moet het dan wel?

Arnoud

Kent u onze boekenserie Deskundig en praktisch juridisch advies al? Webwinkels, hosting, software, security en meer!

 

Bron/Auteur: Arnoud Engelfriet