algemeen Meer langegolf en AM zenders in Europa stoppen

[paulvr]

Nou, dat is niet zo, natuurlijk. LG heeft en had wel een behoorlijk en stabiel bereik voor de wat grotere Europese landen. 

 

Duitsland (ook DDR!), Frankrijk (France, RTL. Monte Carlo) en GB (en ook Ierland, die nu ook wil stoppen met LW) met Radio 4 (was ooit Radio 2 en voorganger met de zender in Droitwich.)  Deze zender was de enige AM zender die in de jaren 50-90 tot in noord Schotland te beluisteren was, ook in de auto. Met een mooi, stabiel signaal.

 

LW heeft zijn nut zeker bewezen. Daar konden MW en SW zich niet mee vergelijken. 

 

Dat klopt helemaal wat je zegt. Toen ik voor het eerst in 1972 door de VS naar Calofornië reed was ik stomverbaasd dat je vooral in staten als Idaho en Nevada letterlijk honderden kilometers kon rijden zoder dat er ook maar iets op de radio te horen was. Echt helemaal niets, een lege FM band en een lege Middengolf. Langegolf had dat probleemloos kunnen oplossen maar zoals mij werd gezegd, omdat radio puur op winstbejag gebaseerd is en dus op reclame-inkomsten is geen enkele radiozender erin geïnteresseerd om tot ver buiten de eigen stad of gemeente beluisterd te worden. Ze gebruikten de lange golf alleen maar rond vliegvelden voor start en landingsverkeer en wat weersbulletins met een heel gering zendvermogen.

 

Gek genoeg is nu in Amerika juist wel het besef van een doorlopende radio-ontvangst doorgedrongen: er zijn nu ten minste twee speciale radio-satelliet bedrijven die in heel de VS beluisterd kunnen worden. Voor wie meer wil weten, een mooi verhaal staat op http://en.wikipedia.org/wiki/Sirius_Satellite_Radio.

 

De beperkingen van de lange golf zijn door gebrek aan conditie-gevoelighed trouwens ook groter dan je zo zou denken. In het voorjaar was ik enige tijd in Georgië en hoewel ik een goede draagbare radio had meegenomen bleek ik op de lange golf alleen het Roemeense Antena Satelor uit Brasov in zeer forse ruis te kunnen beluisteren. Geen enkele zender uit de Oekraïne, Rusland of Turkije was te horen, iets wat me toch wel verbaasde. Sowieso was ook op de middengolf 's avonds de oogst kariger dan verwacht, opvallend was wel de hoeveelheid van enorm sterke Iraanse "powerhouses" op een reeks van frequenties.

[paulvr]

Nu ben ik niet zo erg bekend met LF, maar ik kon herinneren dat LF zenders toch wel behoorlijk konden faden.

Mijn roots liggen op 3 meter en hoger en na 10ghz hield ik het voor gezien.

 

Ik denk dat je je vergist. Kun je een concrete zender noemen die aan fading leed?

[drz]

Ik denk dat je je vergist. Kun je een concrete zender noemen die aan fading leed?

Nee helaas. Het is ruim 35 jaar geleden toen ik een beetje aan het luisteren was op de LF op mijn portable wereldontvanger.

Overigens, en dat was wel geinig om te vertellen, kwam ik daar terecht omdat ik op een hele oude buizenversterker stemmen en muziek hoorde, zonder dat er een bron was aangesloten.

Die signalen moesten ergens vandaan komen en ik kwam uit op wat lange golf zenders.

En er waren echt stations die in de fading waren te ontvangen, zoiets als wat je op de middengolf vaker tegenkomt.

Een heeeeele laaaaaange fading.

[paulvr]

En er waren echt stations die in de fading waren te ontvangen, zoiets als wat je op de middengolf vaker tegenkomt.

Een heeeeele laaaaaange fading.

 

Tja, ik stond al op het punt om te zeggen "als dat toen was zou het nu ook moeten kunnen" want atmosferische veranderingen heb je volgens mij niet op dit gebied. Probeer nu maar ergens op de LG zoiets tegen te komen!

 

Totdat ik de reactie van Sjaak (k) eronder zag. Wij hadden thuis in de eind zestiger jaren nog wel eens de BBC Home Service die toen BBC Radio Four is gaan heten aan staan. Die had na het stuivertje wisselen met het Light Programme de lange golf als domein gekregen.

 

Fading à la Radio Luxemburg op de midden- en korte golf was een heel bekend verschijnsel maar ik kan me geen enkel van dat soort storingen herinneren op de lange golf en ja, zoals ik al zei, die BBC zender stond met regelmaat aan, zowel overdag als 's avonds want televisie kwam er bij mijn ouders niet in. En aangezien in die tijd Hilversum 1 en Hilversum 2 haasje over speelden tussen sport en religie was juist de zondagmiddag een tijd bij uitstek voor het luisteren naar de BBC Home Service. Totdat uiteindelijk ook bij ons de TV haar intrede deed.

 

Maar goed, misschien ligt de oorzaak wel in het feit dat we een Engelse Sobell radio in de huiskamer hadden staan, die voelde zich vast heel "thuis" bij de BBC Home Service.   Ik vraag me trouwens wel af of er iets in de techniek veranderd kan zijn, als je spreekt van het light Programme op 200 kHz moet dat in de tijd van voor 1966 zijn want als ik me goed herinner was dat het moment dat Radio One werd geïntroduceerd om tegen de piratenzenders te concurreren. Toen is volgens mij ook die programmawisseling op de lange golf tot stand gekomen.

7 december 2014 aangepast door paulvr

[Eduard07]

Dat klopt op Droitwich op 1500 meter (200 kHz) met 150 kW. waar de BBC toen op zat had je soms fading op zondagmiddag dan werd daar een hitparade uitgezonden.

Je bedoelt: BBC Radio 2, die dan via LW en FM de Top 20 o.i.d. "overnam" van MW 247 Radio 1?

Begin 70-er jaren?

[paulvr]

Je bedoelt: BBC Radio 2, die dan via LW en FM de Top 20 o.i.d. "overnam" van MW 247 Radio 1?

Begin 70-er jaren?

 

Daar kan ik je geen concreet antwoord op geven Eduard, in die tijd was ik namelijk al naar de VS verhuisd. Was het niet zo dat bij het creëren van BBC One de andere zenders zowel van frekwentie als van naam veranderden? Dus dat die hitparade al na 1967 niet meer op de lange golf te horen was omdat daar Radio 4 was weggezet en de BBC light programma's onder de noemer BBC Radio Two op de oude Home Service middengolfzenders kwam te zitten?

 

Hier spelen voor mij twee extra factoren een rol: ten eerste waren mijn ouders heel rigide waar het om radio luisteren ging, zenders met populaire muziek waren per definitie taboe dus iets als een BBC hitparade heb ik nooit ergens waargenomen. Zelf was ik absoluut verzot op popmuziek maar dat betekende voor mij dat ik naar Radio London en Radio Caroline luisterde, en naderhand natuurlijk ook naar RNI. De BBC vond ik al net zo truttig als Radio Veronica, wat dat laatste betreft: ik had echt geen zin om steeds mijn oren dicht te moeten houden als het volgende nummer van Heintje of van Corry Konings en de Heikrekels zo nodig voorbij moesten komen hoewel ik toegeef dat ik ook walgde van brul-orgels als Tom Jones en Engelbert Humperdinck. Tja, en dan had je 's avonds nog Radio Luxemburg al kwam je om in de fading, en gek genoeg was er dan ook nog Radio Warschau die vanaf een uur of tien popmuziek met korte propagandazinnetjes er tussen door aan de lopende band uitzondt. Daar heb ik in die tijd ook best vaak naar geluisterd.

[sattv4iedereen]

Dit was de eerste Philips radio die we hadden: http://www.elwins-radiopage.demon.nl/radios/b5x63.htm

 

Uiteraard werkte mijn vader bij Philips en kon je die voor een redelijke prijs in de Philipswinkel kopen. Ik zie dat die van 1956 was en ik toen 9 jaar oud was. Ik mocht er wel aan draaien hoor want ik luisterde elke avond naar Radio Luxemburg. Mijn moeder luisterde zondagochtend altijd naar de Belgische radiozender "Opera en Belcanto". Veel mensen hadden helemaal nog geen radio. Dat was toen gewoon veel te duur. In die tijd kwamen de eerste Japanse transistorradiootjes. Een geluid dat niet was aan te horen in vergelijking met die Philips radio's.

Maar ja, laten we eerlijk zijn, lange golf of midden golf kan het natuurlijk niet halen met FM wat betreft geluidskwaliteit en digitaal is helemaal veel beter.

Maar ik ben toch altijd heel tevreden geweest met mijn professionele FM-ontvanger en een draaibaren 9-elements FM-antenne op 20 meter hoogte. De UHF-antenne zat op 22 meter hoogte.

 

Digitaal is misschien mooier, maar het analoog zendsignaal, vond ik als kleine jongen en later als zendamateur, leuk. Zelfs al was het station ver weg en volledig in ruis, toen kon je soms nog begrijpen, wat er gezegd was. Nu bij digitaal, als het signaal te weinig is, is er zo goed als niks verstaanbaar te horen. Men wilt, overal digitaal gaan, maar dat vond ik nu het voordeel van een analoog signaal, dat er nog iets hoorbaars/ verstaanbaar was in de ruis. Onze achter kleinkinderen of een generatie verder, zal dit waarschijnlijk niet meer meemaken.

beetje top offic: maar als het signaal te zwak was voor taal, kon men zich soms redden met morse, probeer dit eens met een zwak digitaal signaal.

[Eduard07]

in die tijd was ik namelijk al naar de VS verhuisd. Was het niet zo dat bij het creëren van BBC One de andere zenders zowel van frekwentie als van naam veranderden? Dus dat die hitparade al na 1967 niet meer op de lange golf te horen was omdat daar Radio 4 was weggezet en de BBC light programma's onder de noemer BBC Radio Two op de oude Home Service middengolfzenders kwam te zitten?

 

Ik weet nog goed dat er een aantal weken in het VK op de middengolf relatief oorverdovend stil was: 15 augustus- 1 september 1967 waren alleen Luxembourg, Caroline North and South en Veronica nog op de middengolf te horen.

Per 1 september begonnen Radio 1, 3 en 4 op de MW en Radio 2 op de LW en FM. Een aantal uurtjes per doordeweekse dag ('s middags) nam Radio 2 David Hamilton over van Radio 1 en was Radio 1 dus even op zowel MW, LW als FM te horen. Op de zondag die Top 20.

Bij het opheffen van het MW-net van Radio 4 ging deze zender naar de LW en kreeg het een FM-net. Dit had dacht ik ook te maken met de komst van Radio 5 MW.

 

Ik kwam zojuist in dit verband deze discussie tegen:

 

http://forums.digitalspy.co.uk/showthread.php?t=1019177

[Eduard07]

Digitaal is misschien mooier, maar het analoog zendsignaal, vond ik als kleine jongen en later als zendamateur, leuk. Zelfs al was het station ver weg en volledig in ruis, toen kon je soms nog begrijpen, wat er gezegd was. Nu bij digitaal, als het signaal te weinig is, is er zo goed als niks verstaanbaar te horen. Men wilt, overal digitaal gaan, maar dat vond ik nu het voordeel van een analoog signaal, dat er nog iets hoorbaars/ verstaanbaar was in de ruis. Onze achter kleinkinderen of een generatie verder, zal dit waarschijnlijk niet meer meemaken.

beetje top offic: maar als het signaal te zwak was voor taal, kon men zich soms redden met morse, probeer dit eens met een zwak digitaal signaal.

Het mooie aan MW is/was natuurlijk die propagatie. Op de SW normaal, op de LW beperkt en slechts voor een klein aantal zenders, maar die MW was echt een doos van Pandorra.

In de nazomer kon je bij bepaalde atmosferische condities het geluk hebben naar Canadese en New Yorkse MW (WABC) te kunnen luisteren.

Op de golflengte 927 kHz van de toenmalige BRT kon je na middernacht als eerste CJYQ uit St John's/Newfoundland horen.

(Die zender is trouwens begin dit jaar jaar helaas in vlammen opgegaan:  http://www.radiowest.ca/forum/viewtopic.php?f=4&t=15871     Heb er nog opnames van als dx-er.)

 

Op de LW kreeg je hooguit Monte Carlo wat beter door bij propagatie. Dat was het dan ook.

[paulvr]

Ik weet nog goed dat er een aantal weken in het VK op de middengolf relatief oorverdovend stil was: 15 augustus- 1 september 1967 waren alleen Luxembourg, Caroline North and South en Veronica nog op de middengolf te horen.

Per 1 september begonnen Radio 1, 3 en 4 op de MW en Radio 2 op de LW en FM. Een aantal uurtjes per doordeweekse dag ('s middags) nam Radio 2 David Hamilton over van Radio 1 en was Radio 1 dus even op zowel MW, LW als FM te horen. Op de zondag die Top 20.

Bij het opheffen van het MW-net van Radio 4 ging deze zender naar de LW en kreeg het een FM-net. Dit had dacht ik ook te maken met de komst van Radio 5 MW.

 

Ik kwam zojuist in dit verband deze discussie tegen:

 

http://forums.digitalspy.co.uk/showthread.php?t=1019177

 

Leuke link, bedankt! Het was dus kennelijk in 1968 dat alles veranderde. Nu moet ik er wel een paar dingen bij vermelden: allereerst was ik doorgaans in augustus wel ergens op vakantie-zwerftocht buiten Nederland en verder woonde ik in Midden-Brabant op de zandgronden waar enorm slechte propagatie was. Een zender als Radio Veronica was altijd fors in de ruis ook al had ik dingen als een AM-sprietantenne en een (beter) geleidende dakgoot als antennemogelijkheid aan mijn goedkope Poolse Unitra radio op mijn kamer. Dus wat er precies allemaal in die paar weken heeft plaatsgevonden heb ik geen weet van gehad. Ook niet dat het klassieke "Third Programme" niet zomaar omgenoemd is naar Radio 3 maar dat daar nog wat clubjes bij zaten. Waar die voor die tijd hebben uitgezonden weet ik niet, ik heb er nog nooit van gehoord. De enige echt sterke zender was die op de lange golf en tweed-sterkste was dan dat klassieke Third Programme, ik weet het niet zeker maar mij staat ergens bij dat dat op dezelfde frekwentie zat als waar later de World Service in Oxfordness op ging uitzenden, op 647 kHz. dus.

 

Intercontinentale middengolf ontvangsten heb ik in die tijd nooit gerealiseerd, ook nooit van geweten. Dat soort informatie lag niet zomaar voor het grijpen. Mijn eerste keer intercontinentaal was in Californië toen ik ergens rond de 660 kHz met enige regelmaat een zender uit de Volksrepubliek China ontving. Maar in de VS, waar 50 kW het absolute maximum was waarmee mocht worden uitgezonden was dat natuurlijk eenvoudiger dan in Europa waar met sterktes die tot 2000 kW opliep werd gewerkt.

[paulvr]

Bij het opheffen van het MW-net van Radio 4 ging deze zender naar de LW en kreeg het een FM-net. Dit had dacht ik ook te maken met de komst van Radio 5 MW.

 

 

Weet je dat zeker? Ik dacht dat BBC Radio 5 pas véél, heel veel later kwam...

[Drs. IJzerbout]

Langegolf kent wel fading maar zeer sporadisch. Is er fading is de oorzaak dat het land van oorsprong meerdere zenders op één frequentie gebruikt zoals de BBC op 198 kHz in Engeland. Bij mij thuis in het Rhein Main gebied had ik wel eens fading op de 207 kHz s'nachts. Waarschijnlijk omdat die zender naar het westen sterk onderdrukt werd. Maar nogmaals, DX op de langegolf is niet van toepassing bij lage vermogens. Om de antenne enigzins of te laten stralen heb je een behoorlijke lengte nodig. En met een paar amateur Watts is het niet gedaan.

8 december 2014 aangepast door Drs. IJzerbout

[Anoniem]

Jaren geleden waren er al verbindingen op 137 kHz van zendamateurs vanuit Canada naar Ierland met 500 Watt zender output. Nadeel is de afmeting van de antennes, die gewoon te klein waren, waardoor er effectief maar een paar mW de antenne uitkwam. De signalen waren weliswaar zwak, maar met ´very slow morse´ en de juiste software waren de signalen wel te ontcijferen.

[Drs. IJzerbout]

Als dat aan de oostkust van Canada was en dan naar Ierland is er alleen maar water te overbruggen. De grondgolf heeft een hele lage golflengte bij 137 kHz en de buiken van de golf hebben veel minder verzwakking door het contact met het maaiveld.

De eerste Marconi uitzending waren ook op extreem lage golven omdat de radiobuis nog niet uitgevonden was. Er werd gebruik gemaakt van vonkzenders met als ontvanger een coherer type zonder enige versterking. En ook dat ging.

Maar we hadden het over het langegolf omroep gebied...hier is de demping van de grondgolf al veel hoger.

Voor de overbrugging van de afstand van Nederlands Indie naar Kootwijk moest 12.000 km overbrugd worden en daartussen ligt het Atlasgebergte. Dat zijn hele andere problemen. Dr. de Groot...een radio pioneer in Bandoeng (malabar kloof) en voorvechter van lange golven ontdekte dat de ontvangst tijdens het traject naar Nederland om de 3000 km een maximum kreeg. Zodoend paste dit precies in zijn visie om deze verbinding mogelijk te maken. Was de afstand van Bandoeng naar Kootwijk 11.000 of 13.000 km was deze verbinding misschien nooit tot stand gekomen.

8 december 2014 aangepast door Drs. IJzerbout

[geronnimo]

en ik maar denken dat zendamateurs geen geld hebben voor zo'n energiecentrale op zolder...

als de overheid het niet meer kan betalen dan neemt de zendamateur het over

Je verward zendamateurs met piraten en dat vind ik niet leuk.

Radio zendamateurs zijn over het algemeen zeer serieuze hobbyisten die zeker geen muziek uitzenden laat staan hifi stereo